Just In Time – Mô hình sản xuất tinh gọn mà doanh nghiệp quan tâm trong nền công nghiệp 4.0

Just In Time (JIT) là một phương pháp quản lý sản xuất hiệu quả đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp. Bài viết này sẽ giới thiệu về JIT, nguyên tắc cơ bản của phương pháp này, ứng dụng vào thực tế doanh nghiệp, cũng như các vấn đề thách thức và hạn chế khi triển khai JIT. Đồng thời, chúng ta sẽ tìm hiểu về các công nghệ hỗ trợ triển khai Just In Time. Hãy cùng 3DS tìm hiểu chi tiết hơn về JIT và những giá trị mà phương pháp này mang lại cho doanh nghiệp trong bối cảnh công nghiệp 4.0.

1. Đôi nét về Just In Time

1.1. Khái niệm Just In Time

Just In Time (JIT) là một phương pháp quản lý sản xuất hiệu được phát triển bởi công ty Toyota trong giai đoạn sau Chiến tranh Thế giới thứ hai và đã trở thành một trong những phương pháp quản lý hàng đầu trong ngành công nghiệp sản xuất. 

Ý tưởng cơ bản của mô hình JIT là sản xuất các hàng hóa đúng sản phẩm, đúng lượng và đúng thời điểm cần thiết, từ đó giảm thiểu sự lãng phí và tăng hiệu suất sản xuất. Thay vì sản xuất hàng loạt lớn và lưu trữ hàng tồn kho lâu dài, JIT tập trung vào việc sản xuất các đơn hàng nhỏ và phân phối chúng ngay khi khách hàng yêu cầu.

1.2. Mục tiêu của mô hình Just In Time

Với mục tiêu giảm thiểu tồn kho, tối ưu hóa quá trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, JIT đã mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu. Các mục tiêu mà mô hình JIT hướng đến bao gồm:

• Chất lượng cao: Mô hình JIT đặt mục tiêu đảm bảo rằng tất cả các sản phẩm đáp ứng được yêu cầu chất lượng cao hơn mong đợi của khách hàng. Qua việc kiểm soát chất lượng từ giai đoạn sản xuất ban đầu, JIT giúp loại bỏ các sản phẩm lỗi và tăng tính tin cậy của sản phẩm.
• Thời gian thiết lập ngắn: JIT hướng tới giảm thiểu thời gian thiết lập trong quá trình sản xuất. Điều này giúp rút ngắn thời gian sản xuất, chu kỳ sản xuất và giảm lượng hàng tồn kho. Bằng cách tối ưu hóa quá trình thiết lập máy móc và công cụ, JIT giúp tiết kiệm thời gian và tăng năng suất.
• Không có hàng tồn kho: JIT đặt mục tiêu giảm thiểu hoặc tiến tới không có hàng tồn kho. Điều này áp dụng cho cả sản phẩm dở dang và thành phẩm. Bằng cách sản xuất đúng lượng và đúng thời điểm cần thiết, JIT giảm thiểu sự tích lũy của hàng tồn kho và chi phí liên quan đến quản lý, lưu trữ và kiểm kê hàng hóa.
• Loại bỏ hoạt động không gia tăng giá trị: JIT hướng tới hạn chế và loại bỏ các hoạt động không cần thiết và không đóng góp vào giá trị sản phẩm cuối cùng. Việc tối giản hoá và tối ưu hóa các hoạt động sản xuất giúp giảm thiểu lãng phí và tăng hiệu suất.
• Không có chuyển động không cần thiết: JIT đảm bảo rằng không có chuyển động không cần thiết của máy móc hoặc người sản xuất trong quá trình sản xuất. Điều này bao gồm việc tối ưu hóa bố trí công việc, quy trình làm việc và các hoạt động di chuyển để đạt được hiệu suất cao và loại bỏ lãng phí thời gian và công sức không cần thiết.

2. Nguyên tắc cơ bản của Just In Time

Just In Time (JIT) dựa trên một số nguyên tắc cơ bản nhằm tối ưu hóa quá trình sản xuất và giảm thiểu chi phí. Dưới đây là các nguyên tắc chính của JIT:

• Giảm thiểu tồn kho: JIT nhằm giảm lượng hàng tồn kho đến mức tối thiểu, đồng thời đảm bảo đủ nguyên liệu và thành phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Việc giảm tồn kho giúp giảm chi phí lưu trữ, tăng hiệu quả sử dụng vốn và giảm rủi ro hư hỏng hoặc lỗi thời của sản phẩm.
• Tối ưu hóa quá trình sản xuất: JIT tập trung vào việc tối ưu hóa quá trình sản xuất bằng cách giảm thời gian chờ đợi, loại bỏ các bước không cần thiết và tăng hiệu suất lao động. Mục tiêu là tạo ra một quá trình sản xuất liền mạch, nhanh chóng và hiệu quả.
• Hợp tác với nhà cung cấp: JIT yêu cầu sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nhà cung cấp. Mối quan hệ đối tác giữa hai bên giúp đảm bảo nguồn cung ổn định, chất lượng nguyên liệu cao và giao hàng đúng thời điểm cần thiết.
• Liên tục cải tiến: JIT không chỉ dừng lại ở việc tối ưu hóa quá trình sản xuất hiện tại, mà còn khuyến khích việc liên tục cải tiến và đổi mới. Điều này giúp doanh nghiệp không ngừng nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường.

Nhờ áp dụng các nguyên tắc cơ bản này, Just In Time giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó góp phần vào sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

3. Ứng dụng Just In Time vào trong thực tế doanh nghiệp

Just In Time (JIT) được coi là một phương pháp quản lý sản xuất hiệu quả và linh hoạt, giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. Để áp dụng JIT vào thực tế doanh nghiệp, các công ty cần thực hiện những bước sau:

Bước 1. Đánh giá nhu cầu của khách hàng: Doanh nghiệp cần nắm rõ nhu cầu của khách hàng, từ đó xác định các sản phẩm và dịch vụ cần cung cấp, cũng như lượng hàng tồn kho tối thiểu cần duy trì.

Bước 2. Xây dựng quy trình sản xuất hiệu quả: Doanh nghiệp cần phân tích và xây dựng quy trình sản xuất sao cho hiệu quả, tối ưu hóa các bước sản xuất và giảm thời gian chờ đợi giữa các công đoạn.

Bước 3. Hợp tác chặt chẽ với nhà cung cấp: Tìm kiếm nhà cung cấp uy tín và thiết lập mối quan hệ đối tác lâu dài, đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định, chất lượng và giao hàng đúng thời điểm cần thiết.

Bước 4. Đào tạo và nâng cao năng lực nhân viên: Để triển khai JIT hiệu quả, doanh nghiệp cần đào tạo và nâng cao kỹ năng của nhân viên, khuyến khích họ tham gia vào quá trình cải tiến và đổi mới sản xuất.

Bước 5. Sử dụng công nghệ hiện đại để hỗ trợ quá trình sản xuất và quản lý tồn kho một cách hiệu quả như: Hệ thống quản lý sản xuất (ERP), công nghệ thông tin và truyền thông (ICT), tự động hóa và robot hóa, công nghệ IoT, phân tích dữ liệu, công nghệ chuỗi cung ứng số và công nghệ in 3D 

Bước 6. Thực hiện liên tục cải tiến: Doanh nghiệp cần duy trì tinh thần cải tiến không ngừng, khắc phục các hạn chế và tận dụng cơ hội để nâng cao hiệu quả sản xuất và đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường.

Bằng cách thực hiện các bước trên, doanh nghiệp có thể áp dụng thành công phương pháp Just In Time vào thực tế hoạt động sản xuất của mình, từ đó tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách linh hoạt.

Một số ví dụ về ứng dụng JIT trong doanh nghiệp:

Toyota

Toyota là một trong những công ty tiên phong và thành công trong việc áp dụng mô hình Just In Time (JIT). Công ty đã áp dụng JIT một cách hiệu quả từ năm 1970 và tiếp tục là một trong những ví dụ thành công về sự áp dụng hệ thống JIT. Chiến lược sản xuất của Toyota, còn được gọi là “sản xuất Toyota”, không dự trữ nguyên liệu thô trừ khi có đơn đặt hàng từ khách hàng và sản phẩm đã sẵn sàng để chế tạo.

Trong quá trình sản xuất, các bộ phận thành phần chỉ được sử dụng khi có yêu cầu và chỉ đáp ứng tại các trạm sản xuất cụ thể. Điều này giữ cho lượng hàng tồn kho ở mức tối thiểu, giúp giảm thiểu chi phí. Đồng thời, phương pháp này cũng cho phép Toyota thích ứng nhanh chóng với nhu cầu của khách hàng, giảm thiểu rủi ro từ việc tích tụ quá nhiều hàng tồn kho. Các yếu tố quan trọng trong thành công của Toyota bao gồm:

• Dự trữ một lượng nhỏ nguyên liệu thô tại mỗi trạm sản xuất, đảm bảo luôn có đủ kho dự trữ để bắt đầu sản xuất bất kỳ sản phẩm nào.
• Dự báo nguyên liệu chính xác.

McDonald’s

Chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh McDonald’s đã áp dụng mô hình JIT để đáp ứng nhu cầu hàng ngày của khách hàng. Các nhà hàng thức ăn nhanh này thường có sẵn tất cả các nguyên liệu cần thiết và chỉ khi nhận được đơn hàng, McDonald’s mới bắt đầu “sản xuất” các món ăn (trừ một số sản phẩm trong thời gian cao điểm). JIT giúp tiêu chuẩn hóa quy trình, đảm bảo rằng mỗi khi khách hàng đặt hàng, họ đều có được một trải nghiệm nhất quán. Các yếu tố quan trọng dẫn đến thành công của McDonald’s bao gồm:

• Tiêu chuẩn hóa quy trình để đảm bảo mọi nhà hàng cung cấp các sản phẩm và dịch vụ nhất quán. Điều này giúp cho khách hàng có trải nghiệm tương tự và chất lượng nhất định khi mua hàng tại bất kỳ nhà hàng nào của McDonald’s.
• Phương pháp JIT làm tăng sự hài lòng của khách hàng vì món ăn được chuẩn bị và phục vụ một cách nhanh chóng khi khách hàng đặt hàng. 

Những ví dụ trên cho thấy rằng việc áp dụng phương pháp Just In Time trong thực tế doanh nghiệp không chỉ giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững và thành công của doanh nghiệp trên thị trường cạnh tranh.

4. Các thách thức của doanh nghiệp khi triển khai JIT

Nhìn chung, JIT là một phương pháp quản lý sản xuất hiệu quả, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, việc áp dụng JIT cũng gặp phải một số thách thức và hạn chế, đòi hỏi doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đầu tư công nghệ và nâng cao năng lực quản lý để đạt được kết quả tốt nhất.. Một số thách thức khi triển khai JIT: 

Sự phụ thuộc vào nhà cung cấp: Khi áp dụng JIT, doanh nghiệp phải đảm bảo nhà cung cấp luôn sẵn sàng cung cấp nguyên liệu và linh kiện đúng thời điểm cần thiết. Tuy nhiên, điều này đôi khi gây khó khăn do sự phụ thuộc vào nhà cung cấp, đặc biệt khi họ gặp vấn đề về chất lượng sản phẩm, vận chuyển hoặc gián đoạn sản xuất.

Nguy cơ gián đoạn sản xuất: Vì JIT yêu cầu giảm thiểu tồn kho, bất kỳ sự cố về nguồn cung, vận chuyển hoặc sản xuất đều có thể dẫn đến gián đoạn sản xuất, ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và uy tín của doanh nghiệp.

Khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường: JIT đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt thích ứng với nhu cầu thay đổi của khách hàng. Tuy nhiên, điều này đôi khi gây khó khăn, đặc biệt khi thị trường biến động mạnh, nhu cầu của khách hàng thay đổi đột ngột hoặc xuất hiện các đối thủ cạnh tranh mới.

Yêu cầu về quản lý và tổ chức công việc cao: Để triển khai JIT hiệu quả, doanh nghiệp cần có hệ thống quản lý và tổ chức công việc chặt chẽ, từ việc lên kế hoạch sản xuất, quản lý nguồn cung, đào tạo nhân viên đến việc áp dụng công nghệ hỗ trợ. Điều này đôi khi gây áp lực và thách thức đối với doanh nghiệp, đặc biệt khi họ chưa có kinh nghiệm trong việc áp dụng JIT.

Các vấn đề thách thức trên có thể được khắc phục thông qua việc đào tạo nhân viên, nâng cao năng lực quản lý, nâng cao năng lực quản lý, tìm kiếm và hợp tác với các đối tác cung ứng uy tín, đồng thời áp dụng các công nghệ và giải pháp hỗ trợ hiệu quả.

Để triển khai thành công JIT, doanh nghiệp cũng cần đầu tư vào công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và tối ưu hóa hệ thống quản lý. Điều này đòi hỏi một nguồn lực tài chính và thời gian không nhỏ. Tuy nhiên, lợi ích mà JIT mang lại trong dài hạn có thể giúp bù đắp cho chi phí đầu tư ban đầu.

5. Công nghệ hỗ trợ triển khai Just in Time

Hiện nay, việc áp dụng công nghệ đã giúp nhiều công ty triển khai và vận hành mô hình Just In Time một cách dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết, một số công nghệ nổi bật như:

Hệ thống quản lý sản xuất (ERP): Các giải pháp ERP giúp tích hợp dữ liệu từ nhiều bộ phận trong công ty, từ đó giúp theo dõi và điều khiển quá trình sản xuất, quản lý nguồn cung cấp và hàng tồn kho một cách hiệu quả.

Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT): Sử dụng các phần mềm quản lý kho, theo dõi đơn hàng, và lập kế hoạch sản xuất giúp nắm bắt nhu cầu của khách hàng và điều chỉnh sản xuất kịp thời, phù hợp với nguyên tắc JIT.

Tự động hóa và robot hóa: Các giải pháp tự động hóa trong sản xuất, như máy móc, thiết bị và robot, giúp nâng cao năng suất, giảm thiểu lỗi sản phẩm và tối ưu hóa quá trình sản xuất.

Công nghệ IoT (Internet of Things): Các thiết bị kết nối IoT cho phép thu thập dữ liệu thời gian thực từ các thiết bị sản xuất, hỗ trợ quản lý và kiểm soát chất lượng sản phẩm, cũng như giám sát và điều chỉnh quá trình sản xuất.

Phân tích dữ liệu (Data Analytics): Phân tích dữ liệu giúp dự đoán xu hướng thị trường, nhu cầu khách hàng, và nắm bắt những cơ hội và thách thức, từ đó giúp doanh nghiệp lập kế hoạch sản xuất chính xác hơn.

Công nghệ chuỗi cung ứng số (Digital Supply Chain): Ứng dụng công nghệ số trong chuỗi cung ứng giúp tối ưu hóa việc quản lý và theo dõi hàng hóa, hỗ trợ việc giao hàng và nhập hàng đúng thời điểm cần thiết.

Công nghệ in 3D: Công nghệ in 3D cho phép sản xuất các mẫu và linh kiện theo yêu cầu ngay khi cần thiết. Thay vì phải chờ đợi lâu để đặt hàng hoặc đợi sản xuất hàng loạt lớn, công nghệ in 3D giúp tạo ra các sản phẩm một cách nhanh chóng và linh hoạt. Điều này giúp giảm thiểu tồn kho và đáp ứng nhu cầu thay đổi của khách hàng một cách linh hoạt.

6. Tổng kết

Với những chia sẻ của 3DS trong bài viết trên, mong rằng Doanh nghiệp đã nắm được mô hình Just In Time, cũng như các nguyên tắc và công nghệ hỗ trợ để áp dụng JIT hiệu quả nhất. 

Cùng với đó, nếu Doanh nghiệp đang quan tâm đến công nghệ in 3D để tối ưu quy trình sản xuất và quản lý tồn kho thì đừng bỏ qua giải pháp Giải Pháp Công Nghệ 3D Toàn Diện mà Công ty 3D Smart Solutions cung cấp: Máy in 3D, máy quét 3D, phần mềm CAD/CAM và dịch vụ 3D,...

Là công ty có hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực, 3D Smart Solutions tự hào là đơn vị hàng đầu, tiên phong trong lĩnh vực in 3D tại thị trường Việt Nam. Chúng tôi chuyên cung cấp giải pháp dịch vụ in 3D trọn gói từ thiết kế đến in 3D phù hợp với yêu cầu và ngân sách của khách hàng. 

Hãy liên hệ với 3DS qua Hotline: 028 888 99 039, chúng tôi sẵn sàng tư vấn một cách chi tiết, tận tình và đưa ra giải pháp phù hợp với nhu cầu và ngân sách của Doanh nghiệp.